Overexcitabilities bij hoogbegaafde kinderen
Veel hoogbegaafde kinderen beleven de wereld intens. Ze voelen, denken en ervaren vaak sterker dan hun leeftijdsgenoten. Dit fenomeen wordt door de psycholoog Kazimierz Dabrowski beschreven als overexcitabilities (ook wel overprikkelbaarheden genoemd).
Deze gevoeligheden zijn geen probleem op zich – ze maken deel uit van wie het kind is. Ze brengen unieke talenten met zich mee, maar ook uitdagingen in het dagelijks leven.
Wat zijn overexcitabilities?
Overexcitabilities zijn versterkte reacties op prikkels. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een hogere gevoeligheid voor prikkels op vijf gebieden:
- Psychomotorisch
- Zintuiglijk
- Intellectueel
- Verbeeldend
- Emotioneel
Laten we elk type bekijken.
1. Psychomotorische overexcitability
- Hebben vaak een grote drang tot bewegen
- Zitten zelden stil, praten veel en snel
- Kunnen moeilijk ontspannen of wachten
- Laten veel enthousiasme en passie zien
Soms lijkt dit op druk gedrag, maar het is juist een teken van hun enorme energie en levendigheid.
2. Zintuiglijke overexcitability
- Genieten intens van muziek, kunst, smaken en geuren
- Ervaren kledinglabels of harde geluiden als storend
- Raken snel overprikkeld in drukke of chaotische omgevingen
Deze kinderen zijn vaak sterk verbonden met schoonheid en detail.
Lees ook: Hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
3. Intellectuele overexcitability
- Stellen eindeloos veel vragen en hebben een grote leergierigheid
- Analyseren en redeneren diepgaand
- Hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel
- Worden soms ongeduldig als anderen minder snel denken
Deze kinderen hebben een enorme denkkracht, maar kunnen ook moeite hebben met aansluiting bij leeftijdsgenoten.
Meer algemene kenmerken van hoogbegaafdheid.
4. Verbeeldende overexcitability
- Kinderen fantaseren veel en gebruiken beeldspraak
- Leven soms in een eigen droomwereld
- Tekenen, schrijven of verzinnen verhalen om gevoelens te uiten
- Vervelen zich sneller in de klas en dwalen dan af in hun verbeelding
Dit maakt hen enorm creatief, maar kan ook leiden tot concentratieproblemen.
5. Emotionele overexcitability
- Geven blijk van sterke empathie
- Ervaren emoties dieper dan anderen (blijdschap, verdriet, boosheid)
- Zijn sterk gehecht aan mensen, dieren of plekken
- Kunnen gevoelig zijn voor angst of somberheid
- Reageren vaak intens op onrecht
Soms worden deze kinderen als “dramatisch” gezien, maar in werkelijkheid gaat het om hun diepere manier van beleven.
De kracht van overexcitabilities
De overexcitabilities van Dabrowski laten zien dat hoogbegaafdheid veel meer is dan een hoog IQ. Deze gevoeligheden zorgen voor creativiteit, betrokkenheid en intensiteit, maar vragen ook om begrip en begeleiding.
Bij Opgroeien en zo helpen we kinderen hun gevoeligheden te herkennen en in te zetten als kracht.
Lees meer over onze begeleiding en coaching van hoogbegaafde kinderen.
Verder lezen
Aanmelden
Wij gooien je de reddingsboei toe. Pak hem beet en vertrouw op een goede afloop. Wij zien je staan en horen je aan. Laat ons je helpen en samen krijgen we de rust terug in jouw hoofd.
Aanmelden